Tại hiện trường, có ít nhất 33 cây gỗ từ nhóm II A đến nhóm VI, trong đó chủ yếu là gỗ nghiến (nhóm II A), đường kính gốc từ 50cm -150cm với khối lượng kiểm đếm là 183m3 (còn nhiều cây và khúc gỗ nằm dưới nước thuộc hiện trường khu bãi gom chưa kiểm đếm được). Số gỗ này được khai thác trong một thời gian khá dài tại khu vực rừng Thác Đổ - rừng đặc dụng bảo vệ nghiêm ngặt, nhưng không bị lực lượng chức năng phát hiện. Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Bắc Mê (Hà Giang) xác định đây là vụ việc nghiêm trọng, có dấu hiệu của tội phạm hình sự nên đã đề xuất thủ trưởng cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Hà Giang khởi tố vụ án, làm rõ trách nhiệm của những người liên quan.

Lợi dụng chủ trương để làm trái

Trước sự việc trên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Minh Tiến đã làm việc với lãnh đạo xã Lạc Nông, Thường trực Huyện ủy, HĐND, UBND huyện và được biết: Thực hiện chủ trương của Ban Thường vụ Huyện ủy Bắc Mê về việc khuyến khích các xã làm nhà sàn truyền thống, ngày 14/9/2010, UBND xã Lạc Nông có Tờ trình số 08/TTr-UBND xin sử dụng gỗ tận thu làm nhà sàn truyền thống. Chủ tịch huyện Bắc Mê đã nhất trí với tờ trình của UBND xã Lạc Nông cho tận thu gỗ bị đổ, gẫy để làm nhà sàn của xã; Giao Hạt Kiểm lâm huyện giám sát quá trình khai thác, sử dụng gỗ đúng mục đích. UBND xã Lạc Nông phối hợp với các cơ quan chức năng quản lý việc khai thác, vận chuyển, sử dụng gỗ đúng mục đích, yêu cầu không sử dụng vào mục đích khác.

Nhờ văn bản 469/UBND-VP ngày 17/9/2010 do Chánh Văn phòng Trần Mạnh Tuyên thừa lệnh của Chủ tịch UBND huyện ký đóng dấu, ngày 20/12/2010, ông Vũ Minh Dân, Chủ tịch UBND xã Lạc Nông đã ký Quyết định số 68/QĐ-UBND cho phép HTX Ngà Dương xẻ gỗ tận thu làm nhà sàn truyền thống. Trong đo, Quyết định giao cho HTX Ngà Dương tổ 1, thị trấn Yên Phú (Bắc Mê) được phép khai thác tận thu gỗ lòng hồ; Giao cho Ban Công an và cán bộ lâm nghiệp xã có trách nhiệm giám sát việc khai thác vật liệu tận thu làm nhà sàn truyền thống của HTX Ngà Dương... Đầu tháng 12/2010, HTX Ngà Dương đã ký hợp đồng số 01/2010/HĐ “Hợp đồng khai thác tận thu gỗ làm nhà sàn truyền thống xã Lạc Nông” với ông Trần Huy Hợi, tạm trú tại xã Lạc Nông để tổ chức khai thác, vận chuyển gỗ cho UBND xã Lạc Nông.

Mặc dù văn bản của UBND huyện Bắc Mê, Chủ tịch xã Lạc Nông và HTX Ngà Dương đều không thể hiện về loại rừng, vị trí, chủng loại gỗ, khối lượng được phép khai thác, nhưng ông Trần Huy Hợi đã tổ chức khai thác gỗ tại khu vực Thác Đổ thuộc lòng hồ xã Lạc Nông, xã Thượng Tân, sau đó vận chuyển về bãi gom thuộc thôn Nà Pâu, xã Lạc Nông. Thời gian khai thác, vận chuyển kéo dài hằng tháng, ít nhất 33 cây gỗ tốt, có cây đường kính lớn nhất trên 1,5m đã được chặt hạ công khai. Điều đáng nói là khu vực khai thác nằm trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của rừng đặc dụng huyện Bắc Mê. Các đối tượng khai thác không có thủ tục, hồ sơ khảo sát thiết kế; không có giấy phép khai thác do cơ quan có thẩm quyền cấp; không xác định vị trí, loại rừng được phép khai thác; không xác định khối lượng, chủng loại gỗ khai thác... nhưng tuyệt nhiên không thấy lực lượng chức năng huyện Bắc Mê kiểm tra. Chỉ đến khi gỗ rừng sau khi bị chặt phá, vụ việc mới bị phát hiện.

Làm rõ trách nhiệm

Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Rừng đặc dụng Bắc Mê- Nguyễn Văn Dương cho biết: Toàn bộ những văn bản liên quan đến vụ việc được triển khai theo trình tự thủ tục hành chính từ xã đến huyện, cả Hạt và Ban quản lý không được biết. Đối tượng Trần Huy Hợi tường trình: “Trước khi khai thác, Hợi được ông Dân, Chủ tịch UBND xã, ông Thông, Trưởng Công an xã Lạc Nông và ông Ngà, Chủ nhiệm HTX Ngà Dương dẫn đến hiện trường, chỉ từng cây giao cho Hợi khai thác. Đồng thời, chỉ đạo Hợi khai thác xong cây nào, vận chuyển cây đó về cất dấu dưới nước ven bờ sông Gâm, thôn Nà Pâu, thuộc địa bàn quản lý của Hạt Kiểm lâm huyện Bắc Mê”.

Tại buổi làm việc với Đoàn công tác do đồng chí Nguyễn Minh Tiến, Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng đoàn, ông Vi Hữu Cầu, Bí thư Huyện ủy Bắc Mê nhận xét: Bắc Mê vẫn còn nhiều rừng và lâm tặc hiện đang ngang nhiên phá hoại, nếu không làm một cuộc cách mạng về công tác bảo vệ rừng thì vài năm tới, huyện Bắc Mê sẽ hết rừng. Trước đây, UBND huyện đã chỉ đạo Hạt Kiểm lâm huyện thống kê, đánh số những cây gỗ quý tại khu vực rừng Thác Đổ để thuận tiện trong công tác bảo vệ. Đặc biệt, xã Lạc Nông là xã do Ban Thường vụ Huyện ủy phụ trách, trong các buổi làm việc tại cơ sở, Bí thư Huyện ủy đã kêu gọi và vận động mọi người cần chủ động giữ bằng được cây rừng ở khu vực Thác Đổ. Tuy nhiên, khuôn, vai nghiến khai thác lậu trên rừng thường được lâm tặc tuồn ra đường vào thời điểm 5 giờ chiều hằng ngày, quãng 7 giờ tối là bốc lên xe phân tán về trung tâm huyện, nhưng kiểm lâm không xuống kiểm tra, kiểm soát.

Quyết định số 245/1998/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện trách nhiệm quản lý Nhà nước các cấp về rừng và đất lâm nghiệp nêu rõ: “... Chủ tịch UBND cấp huyện chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND cấp tỉnh về việc bảo vệ, phát triển rừng trên địa bàn huyện... Hạt Kiểm lâm huyện có trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc thi hành pháp luật về quản lý bảo vệ và phát triển rừng trên địa bàn huyện...” Vậy, cần làm rõ trước hết trách nhiệm của Hạt Kiểm lâm huyện Bắc Mê. Tại sao trong cuộc chiến bảo vệ rừng, Bí thư Huyện ủy cũng biết khu vực “lâm tặc” khai thác, vận chuyển lâm sản, nhưng kiểm lâm huyện lại “không để ý”.

Tại sao Hạt Kiểm lâm huyện được UBND huyện giao nhiệm vụ kiểm tra, giám sát việc khai thác tận thu, tận dụng gỗ làm nhà sàn truyền thống của xã Lạc Nông, đã không kiểm tra hồ sơ, hiện trường khai thác; không thông báo cho chủ rừng là Ban Quản lý rừng đặc dụng và Hạt Kiểm lâm rừng đặc dụng Bắc Mê biết để phối hợp tham mưu cho UBND huyện về quy trình, quy phạm khai thác gỗ và lâm sản tại khu vực rừng cần bảo vệ nghiêm ngặt? Tại buổi làm việc, lãnh đạo 2 đơn vị kiểm lâm trên địa bàn huyện Bắc Mê vẫn tiếp tục đổ lỗi cho nhau! Các cơ quan chức năng trong quá trình điều tra vụ việc khái thác, vận chuyển lâm sản trái phép tại xã Lạc Nông cần làm rõ vai trò, trách nhiệm của từng đơn vị, cá nhân liên quan đến vụ việc một cách nghiêm minh.